گرجستان از درون| پایهگذاری اولین انقلاب رنگی- قسمت پایانی
تاریخ انتشار: ۱۸ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۴۷۴۵۴۱
در سال ۲۰۰۳، رهبری روسیه همچنان به واشنگتن اعتماد داشت و انتظار داشت روابط سازندهای بین دو کشور برقرار باشد، به شکلی که این ایده که یک سیاستمدار طرفدار آمریکا میتواند در یک جمهوری همسایه روسیه در قدرت باشد، کرملین را خیلی آزار نمیداد. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، «انقلاب رز» اولین مورد از یک سری انقلابهای رنگی در جمهوریهای تازه تاسیس در فضای پس از شوروی بود.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
نقش روسیه
شواردنادزه چارهای جز مراجعه به روسیه برای کمک نداشت. شب 23 نوامبر، ایگور ایوانف، وزیر امور خارجه روسیه به درخواست مقامات در یک سفر اضطراری وارد گرجستان شد. طبق برنامه رهبری گرجستان، مسئول وزارت خارجه روسیه قرار بود در مذاکرات با مخالفان در نقش میانجی ظاهر شود و به شواردنادزه در حفظ قدرت کمک کند، اما این امیدها محقق نشد. مسکو نارضایتیهای قدیمی را به خوبی به خاطر داشت، از جمله بیمیلی تفلیس در مبارزه با شبه نظامیان چچنی که در سال 2002 در خاک گرجستان مستقر شدند.
دولت روسیه در واقع سعی کرد از وقایع گرجستان فاصله بگیرد، به این امید که مقامات جدید در روابط با مسکو تجدید نظر کرده و رفتاری سازنده تر و سازگارتر داشته باشند، اما به زودی مشخص شد که این پیش بینی هم برای مقامات کرملین یک توهم بوده است.
واقعیت این است که نه قبل از انقلاب و نه در طول انقلاب، مخالفان هیچ مخالفت و یا شکایتی علیه مسکو ابراز نداشته و خود را به دستور کار داخلی یعنی مسائل اجتماعی-اقتصادی محدود کردند. حتی بیانیهای مبنی بر حلوفصل مشکل آبخازیا و اوستیایجنوبی به صورت نظامی در آینده وجود نداشت. ایالات متحده و اتحادیه اروپا نیز ترجیح دادند این دستور کار را در مقطع اوج اعتراضات نادیده بگیرند.
در سال 2003، رهبری روسیه همچنان به واشنگتن اعتماد داشت و انتظار داشت روابط سازندهای بین دو کشور برقرار باشد، به شکلی که این ایده که یک سیاستمدار طرفدار آمریکا میتواند در یک جمهوری همسایه روسیه در قدرت باشد، کرملین را خیلی آزار نمیداد.
زمانی که ساکاشویلی در حال تلاش برای کسب قدرت در گرجستان بود، هیچ لفاظی آشکاری ضد روسیه و منافع این کشور نداشت. در آن زمان سیاستمداران کرملین واقعاً متعهد به گفتگو با غرب بودند و قصد هرگونه درگیری با آمریکا و غرب را نداشتند.
از همین رو، ایوانف وزیر خارجه روسیه به محض ورود به تفلیس ابتدا به سراغ مذاکره با رهبران اپوزیسیون گرجستان رفت و حتی در یک تجمع در مرکز تفلیس شرکت کرد. ایوانف در گفتگوهای خود به ساکاشویلی و برجانادزه تاکید کرد که نیروهای روسی مستقر در پایگاههای آبخازیا و اوستیا در اعتراضات سیاسی و داخلی گرجستان دخالت نخواهند کرد. این موضوع برای رهبران اپوزوسیون بیش از اندازه راضی کننده بود.
ایوانف پس از مذاکرات با ساکاشویلی و متحدانش در یک مصاحبه به صراحت عنوان کرد: روسیه نسبت به سرنوشت گرجستان بی تفاوت نیست، ما نسبت به چگونگی پیشرفت رویدادها در اینجا بیتفاوت نیستیم و برای ما اساساً مهم است که همه فرآیندها در چارچوب قانون اساسی و در چارچوب حاکمیت قانون انجام شود و هیچ مسئله ای وجود ندارد که از طریق گفتگو و سازش حل نشود.
در عرض چند ساعت، وزیر خارجه روسیه و میخائیل ساکاشویلی به دیدار شواردنادزه در اقامتگاه کرتسانیسی (اقامتگاه شخصی شواردنادزه در حومه تفلیس)رفتند، مذاکرات زیاد طول نکشید، عصر همان روز رئیس جمهور گرجستان به طور علنی استعفای خود را اعلام کرد.
شواردنادزه خطاب به خبرنگاران متعدد در خارج از محل سکونت سابق خود گفت: «من رفتم». وقتی از شواردنادزه پرسیده شد که کجا میرود، به طور خلاصه پاسخ داد: «خانه» و این اوج بزرگترین اعتراضات تاریخ کشور گرجستان بود که در حال رقم خوردن بود.
چند ماه بعد، در 4 ژانویه 2004، انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در گرجستان برگزار میشود و همانطور که انتظار میرفت میخائیل ساکاشویلی با کسب رکورد 96.2 درصد آرا پیروز چهارمین انتخابات ریاستجمهوری گرجستان شود.
پس از کنار رفتن شواردنادزه، در 24 نوامبر 2003، دادگاه عالی نتایج رسمی انتخابات پارلمانی که در آن حزب شواردنازه به پیروزی دست یافته بود را لغو کرد. نینو برجانادزه، رئیس پارلمان، سرپرست ریاست جمهوری شد. از آن لحظه به بعد، لفاظی مقامات جدید و انقلابی گرجستان به شدت خصلت ضد روسی به خود گرفت.
درست یک هفته بعد، رهبری گرجستان با حمایت ایالات متحده و شخص کالین پاول، وزیر امور خارجه، از روسیه خواست فوراً نیروهای حافظ صلح خود را از پایگاههای آبخازیا و اوستیا خارج کند.
در ادامه روند ضد روسی مقامات جدید گرجستان، برجانادزه به دلیل عدم تمایل و مخالفت مسکو در حل و فصل مسئله تمامیت ارضی این کشور از طریق نظامی، مستقیماً روسیه را به عدم تمایل به ایجاد روابط جدید با و تضعیف حاکمیتملی گرجستان آن متهم کرد.
ادغام در ساختارهای ناتو از آن زمان به طرز محسوسی سرعت گرفت، مشاوران و مربیان نظامی خارجی تبدیل به بازدیدکنندگان دائمی گرجستان شده بودند و از سال 2005، نیروهای گرجستانی به طور مرتب در کنار سربازان آمریکایی به منظور شرکت در جنگ دوم خلیج فارس به عراق اعزام شدند. در آوریل 2008، در نشستی که در بخارست رومانی برگزار شد، این کشور از حمایت رسمی اعضای اتحادیه اروپا در مسیر پیوستن به ناتو برخوردار شد.
پس از پیروزی قاطع ساکاشویلی در انتخابات ریاستجمهوری، دیگر اضلاع انقلاب یعنی «نینو برجانادزه» و «زوراب ژوانیا» به ترتیب پستهای ریاست مجلس و نخستوزیری را دریافت کردند. «الکساندر لومایا»، مدیر شعبه محلی بنیاد جامعه باز سوروس، دبیر شورای امنیت گرجستان شد و مدیر اجرایی همان بنیاد، «دیوید دارچیاشویلی»، به جای رئیس شورای ادغام اروپایی در پارلمان گرجستان مشغول به فعالیت شد.
کمک های مالی غرب مجدداً به گرجستان سرازیر شد، اما گرجستان با روی کار آمدن دولت جدید دموکراتیکتر و متحدتر نشد. در سیاست داخلی، ساکاشویلی به تقلید از سبک حکومت اقتدارگرایانه اولین رئیس جمهور گرجستان، زویاد گامساخوردیا پرداخت و به شدت آزادیهای اجتماعی و شهروندی در گرجستان مورد تهدید واقع شده و با محدودیتهای شدیدی روبرو شد.
تنها دو سال پس از تحلیف ساکاشویلی، در فوریه 2005، اختلافات و درگیری در اردوگاه اتقلابیون آغاز شد. دلیل آن مرگ ژوانیا، نزدیکترین متحد ساکاشویلی در «انقلاب گل رز» بود. براساس نسخه رسمی روایت شده، نخست وزیر یعنی زوراب ژوانیا به دلیل نشت گاز جان خود را از دست داد، اما تعداد کمی به این روایت اعتقاد داشتند.
پساز این سانحه در حزب رئیسجمهور انشعابات جدیدی ایجاد شد. برخی از حامیان سابق ساکاشویلی، رهبر گرجستان را به قتل ژوانیا متهم کردند که اغلب از سیاستهای ساکاشویلی در اداره کشور انتقاد میکرد و میتوانست گزینه بسیار مهمی برای رقابت در انتخابات ریاستجمهوری بعدی گرجستان باشد.
اعتراضات رو به افزایش بود، در سپتامبر 2007، تظاهرات گسترده ای علیه ساکاشویلی و حزب متبوع وی در تفلیس آغاز شد. دلیل آن اتهامات مرگ ژوانیا و تصمیم اخیر دولت برای بستن چندین کانال تلویزیونی مخالفان رئیسجمهور بود.
ساکاشویلی، برخلاف شواردنادزه، هرگونه اعتراضی را به شدت و بدون هرگونه مساحمه سرکوب کرد. ناراضیان توسط نیروهای ویژه ارتش و گارد ملی متفرق شدند. طی چند روز، بیش از 600 نفر از اقدامات نیروهای امنیتی آسیب دیدند. این افراد فقط کسانی بودند که به منظور مداوای جراحات خود به موسسات پزشکی مراجعه کردند.
رهبران اپوزیسیون و روزنامه نگاران به شدت تحت فشار بودند. گرجستان به کشوری تبدیل شده بود که در آن حقوق بشر در نازلترین حد خود نیز رعایت نمیشد.
از آن زمان، اعتراضات دورهای در گرجستان عادی شده است. موج دیگری از این نارضایتیهای اجتماعی در زمان بحران مالی جهانی در سال 2008 آغاز شد که به شدت به اقتصاد گرجستان ضربه زد و تولید صنعتی این کشور را تحتالشعاع قرار داد و تا مرز نابودی پیشبرد.
اقدامات تلافیجویانه دولت علیه مخالفان سیاسی که بسیاری از آنها به زندان ختم شدند، نیز به شدت بر جایگاه و محبوبیت ساکاشویلی تأثیر منفی گذاشت.
از سوی دیگر ساکاشویلی با توهم حمایت غرب خصوصاً ایالاتمتحده در اوت 2008 تلاش کرد جمهوریهای خودخوانده آبخازیا و اوستیایجنوبی را با توسل به زور به ساختار سیاسی گرجستان بازگرداند و عملیات نظامی را در اوستیای جنوبی آغاز کرد.
اما این اقدام وی جز یک شکست خفتبار برای ارتش گرجستان چیز دیگری به همراه نداشت. در پی این اقدام ارتش گرجستان، نیروهای نظامی روسیه تحت عنوان عملیات اجرای صلح به حمایت از دو منطقه خودمختار وارد عمل شدند.
ارتش این کشور که انتظار حمایتهای نظامی از ناتو و ساختارهای اروپایی را داشت شکست سنگینی را متحمل و خودمختاری این دو منطقه و جدایی از ساختارهای سیاسی گرجستان هرچه بیشتر ثبیت شد که این موضوع نیز جایگاه ساکاشویلی را نزد افکار عمومی و نخبگان سیاسی گرجستان به شدت متزلزل کرد.
پایان کار ریاست جمهوری ساکاشویلی در سال 2013 پس از شکست ویرانگر در انتخابات ریاست جمهوری رقم خورد. رای دهندگان وی را مسئول خشونت علیه معترضان، روشهای حکومت اقتدارگرایانه و بحران اقتصادی جدید میدانستند. بلافاصله پس از شکست در انتخابات، ساکاشویلی رهبر انقلاب رز به اوکراین گریخت و مقامات جدید او را به دلیل فساد و سوء استفاده از قدرت در لیست افراد تحت تعقیب بینالمللی قرار دادند.
مردم از «انقلاب رز» حمایت کردند، اما خیلی زود «انقلاب گل رز» با سیاست های مغایر با حقوق بشر و با باتوم پلیس و شکنجه جایگزین شد.
حوادث پساز سرنگونی شواردنادزه و انقلاب رز به خوبی نشان داد، انقلابها همیشه با دگرگونیهای دموکراتیک خاتمه نمییابند. خشونت سیاسی، بیثباتی، مشکلات اقتصادی و همه آن چیزهایی که شعارهای اصلی انقلاب رز بر آن بنا شده بود در ادامه محقق نشد و جمهوری گرجستان با همه تلاشها هنوز نتوانسته است به طور کامل بر عواقب و رویدادها انقلاب رز غلبه کند.
«انقلاب رز» اولین مورد از یک سری انقلابهای رنگی در جمهوریهای تازه تاسیس در فضای پس از شوروی بود. نوآوری در اقدامات خیابانی و کمپینهای مطبوعاتی سفارشی توصیف شده توسط جین شارپ، بیش از یک بار در سایر جمهوریهای اتحاد جماهیر شوروی سابق آزمایش شد. اما آنها صلح و رفاه را برای هیچ یک از آن کشورها براساس مستندات و واقعیتهای میدانی به ارمغان نیاورد.
پژوهشگر: مهدی سیف تبریزی
انتهای پیام/
منبع: تسنیم
کلیدواژه: واشنگتن ولادیمیر پوتین اخبار آمریکا اخبار روسیه گرجستان انتخابات ریاست جمهوری مقامات جدید خارجه روسیه رئیس جمهور انقلاب رز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۴۷۴۵۴۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گاریباشویلی قطعنامه پارلمان اروپا علیه گرجستان را رد کرد
رئیس حزب حاکم «رویای گرجستان» در واکنش به قطعنامه مصوب پارلمان اروپا علیه گرجستان بیان کرد: قطعنامه پارلمان اروپا غیرقابلقبول، ناعادلانه و توهینآمیز است و همچنین حاوی ترفندی است که اشاره به امکان تجدیدنظر در رژیم بدون ویزا دارد. - اخبار بین الملل -
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، «ایراکلی گاریباشویلی» رئیس حزب حاکم «رویای گرجستان» در واکنش به قطعنامه مصوب پارلمان اروپا در خصوص پیشنویس قانون «شفافیت نفوذ خارجی» بیان کرد: قطعنامه پارلمان اروپا غیرقابلقبول، ناعادلانه و توهینآمیز است و همچنین حاوی ترفندی است که اشاره به امکان تجدیدنظر در رژیم بدون ویزا دارد.
وی با بیان اینکه مردم گرجستان به خوبی هدف از تصویب این قطعنامه را درک میکنند، گفت: میخواهم به مردم بگویم که «حزب خلق اروپا» دقیقاً با لابیگری «جنبش ملی» متحد اصلی خود در اروپا این قطعنامه شرمآور و ناعادلانه را اجرا کرد.
گفتنی است، حزب حاکم رویای گرجستان روز 3 آوریل پیشنویس قانونی را به مجلس این کشور ارائه کرده که قانون «شفافیت نفوذ خارجی» نام دارد.
طبق این قانون، سازمانهای غیردولتی و رسانههای گرجستان که بیش از 20 درصد بودجه خود را از منابع خارجی تأمین میکنند، باید خود را به عنوان نماینده خارجی یا «عامل تحت نفوذ خارجی» ثبت و معرفی کنند.
اتحادیه اروپا خواستار عدم تصویب این لایحه شده و اعلام کرد که لایحه نفوذ خارجی با اصلاحات دموکراتیکی که به منظور پیوستن گرجستان به اتحادیه اروپا لازم است، تضاد دارد.
شارل میشل رئیس شورای اروپا در شبکه اجتماعی ایکس هشدار داد که این لایحه گرجستان را از اتحادیه اروپا دورتر میکند.
انتهای پیام/